Bağırsak sağlığının, tüm vücut sağlığımız üzerinde önemli bir etkisi olduğu artık bilinen bir gerçektir. Ancak son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, beyin ve bağırsak sağlığı arasındaki ilişkiyi ortaya koyarak, bu iki organın birbiriyle sürekli etkileşimde olduğunu gösterdi. Bağırsaklarımız, sadece sindirim sisteminin değil, zihinsel sağlığımızın da kritik bir parçası olarak “ikinci beyin” olarak adlandırılıyor. Beyin ile bağırsaklar arasındaki bu çift yönlü iletişim, bağışıklık sisteminden ruh haline, stres yönetiminden enerji seviyelerine kadar pek çok faktörü etkiliyor.
Beyin ve Bağırsak Arasındaki İletişim
Acıbadem LifeClub Sağlıklı Yaşam Hizmetleri’nden Uzm. Dr. İrem Önlen, beyin ve bağırsak arasındaki ilişkiyi şu şekilde açıklıyor: “Bağırsaklar, hormonlar ve sinir sistemi ile güçlü bir etkileşim içindedir. Örneğin, ‘mutluluk hormonu’ olarak bilinen serotonin’in %90’ı bağırsaklarda üretilir. Ayrıca, sakinleştirici bir nörotransmitter olan GABA’nın büyük bir kısmı da sağlıklı bağırsaktaki bakteriler tarafından üretilir. Ancak bu nörotransmitterlerin beynimizle etkileşiminin ruh halimizi nasıl etkilediği, hâlâ araştırılmakta olan bir konudur.”
Bağırsak Mikrobiyomu Nedir?
Bağırsak mikrobiyomu, vücudumuzda yaşayan milyarlarca bakteri ve mikroorganizmanın oluşturduğu ekosistemdir. Uzm. Dr. İrem Önlen, bağırsak florasının yenidoğan dönemiyle şekillendiğini ve çeşitli faktörlerden etkilendiğini belirtiyor. “Doğum sırasında bağırsak florası oluşur ve annenin beslenmesi, doğum şekli, bebeklerin beslenme tarzı gibi faktörler bu florayı etkiler. Sindirim kanalının yüzeyi ise yaklaşık 250-400 m² büyüklüğündedir, bu da bağırsak mikrobiyomunun vücut sağlığı üzerinde ne kadar geniş bir etkiye sahip olduğunu gösterir.”
Stresin Bağırsaklara Etkisi
Uzm. Dr. İrem Önlen, stresin vücuda fiziksel, duygusal ve zihinsel etkilerinin olduğunu vurguluyor: “Stres, bağırsak mikrobiyotasının yapısını etkiler. Katekolaminler ve diğer hormonlar, mikrobiyal büyümeyi düzenler. Ayrıca, vagus siniri ve enterik sinir sistemi aracılığıyla stres kaynaklı değişiklikler bağırsak hareketliliğini etkiler. Stres, bağırsaklara giden kan akışını azaltarak oksijen seviyelerini düşürür ve bu da oksidatif stres ile inflamasyona yol açabilir.”
Bağırsak Florası ve Stres
Bağırsak florasının stres üzerinde önemli bir etkisi olduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Önlen, “Bağırsakta sağlıklı bir mikrobiyomun azalması, beynin stresli durumlara karşı duyarlılığını artırır. Özellikle Lactobasiller ve Bifidobacterium gibi yararlı bakterilerin eksikliği, stres seviyesinin yükselmesine neden olabilir. Zararlı bakterilerin çoğalması, beyinde stres tepkilerini artırabilir ve bu da anksiyete, depresyon gibi ruh hali bozukluklarına yol açabilir” diyor.
Bağırsak Sağlığını Korumak İçin Yapılabilecekler
Bağırsak sağlığımızı korumak için probiyotik ve prebiyotik gıdalar tüketmek, gereksiz antibiyotik kullanmaktan kaçınmak, stres yönetimini sağlayacak aktiviteler yapmak ve doğru nefes teknikleri kullanmak önerilen yöntemler arasında yer alıyor. Bu şekilde, bağırsak sağlığını destekleyerek, ruh halimizi ve genel sağlığımızı olumlu yönde etkileyebiliriz.
Kaynak : BSHA
